Ζήλια ανάμεσα στα αδέρφια. Πως να την διαχειριστείτε
Όταν μάθατε πως περιμένετε δεύτερο παιδί, το πιθανότερο είναι ότι σκεφτήκατε τα οφέλη που θα απολαύσει το μωρό από το μεγάλο του αδελφάκι –όχι σκηνές αδελφικών καβγάδων. Ωστόσο, είναι σπάνιο σε μία οικογένεια με δύο παιδιά να μην υπάρχουν τσακωμοί για τα παιχνίδια, τσιμπήματα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και κλωτσιές κάτω από το τραπέζι του φαγητού.
Το να καταφέρετε να κάνετε τα παιδιά να τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους μεγαλώνοντας είναι ένα από τα πιο δύσκολα projects, το οποίο οι γονείς καλούνται να φέρουν σε πέρας. Υπάρχουν, όμως, κάποιες αποδεδειγμένα επιτυχημένες στρατηγικές για να διαχειρίζεστε τους καβγάδες και να βοηθάτε τα παιδιά σας να χτίζουν γερούς δεσμούς μεταξύ τους.
Αφήστε τα παιδιά να φροντίζουν το ένα το άλλο
Αντί να φαντάζεστε την οικογένειά σας ως μία πυραμίδα, με τους γονείς στην κορυφή να διαχειρίζονται ό,τι έχει να κάνει με τα παιδιά προς τα κάτω, φανταστείτε την σαν έναν κύκλο, στον οποίο ο κάθε ένας παίζει ενεργό ρόλο στο οικογενειακό σύστημα υποστήριξης.
Έτσι, όταν, για παράδειγμα, το μεγάλο αδερφάκι χτυπήσει κατά λάθος το μωρό και το μωρό αρχίσει να κλαίει, αφήστε το μεγάλο παιδί να αναλάβει να το ηρεμήσει και να το καθησυχάσει.
Η πράξη αυτή θα δώσει στο μεγάλο παιδί να καταλάβει ότι μπορεί να είναι ένας συμπονετικός άνθρωπος και στο μικρό αδερφάκι να αντιληφθεί το μεγάλο ως ένα ευγενικό, τρυφερό άτομο.
Αντιμετωπίζετε το κάθε παιδί ως ξεχωριστό άτομο
Το σύνηθες είναι οι γονείς να λένε στα παιδιά τους ότι τα αγαπούν όλα το ίδιο. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι τα παιδιά δεν θέλουν να ακούν ότι τα αγαπάτε όλα με τον ίδιο τρόπο. Θέλουν νε ξέρουν ότι τα αγαπάτε με τρόπο μοναδικό για το κάθε ένα, όχι εξίσου. Έτσι, αντί μια μαμά να πει στα τρία της παιδιά «είστε τα τρία αγγελούδια μου, σας αγαπώ και τα τρία το ίδιο» είναι προτιμότερο να πει στο κάθε ένα «είσαι η μία και μοναδική μου Μαρία. Σε ολόκληρο τον κόσμο δεν υπάρχει άλλη σαν εσένα –είμαι τόσο τυχερή που είσαι παιδί μου!» και το ίδιο να κάνει και με τα άλλα παιδιά της.
Ο σκοπός είναι να κάνετε το κάθε παιδί να νιώθει ότι αξίζει ως άτομο. Ένας άλλος καλός τρόπος είναι να είστε συγγεκριμένοι όταν επιβραβεύετε τα παιδιά: «Μπράβο σου, Μιχάλη, που έβαλες μόνος τα παπούτσια σου!» ή «Μπράβο σου, Μαρία, που έδωσες το μισό γλυκό σου στην αδερφή σου και την έκανες χαρούμενη!».
Τέλος, προσοχή στις συγκρίσεις. Τίποτα δεν καλλιεργεί περισσότερο τη μνησικακία από το να κατηγορείτε ένα παιδί που δεν κάνει κάτι τόσο καλά όσο το άλλο, π.χ. «Γιατί δεν ντύνεσαι όπως η αδερφή σου, που δείχνει πάντα τόσο όμορφη;». Με την ίδια λογική, αποφύγετε τις ταμπέλες στα παιδιά σας, π.χ. «ο έξυπνος», «η όμορφη», «ο υπερκινητικός».
Τα παιδιά μεγαλώνοντας θα είναι πολύ περισσότερα πράγματα από έναν τίτλο –ίσως, μάλιστα, να μεταβληθούν στον τίτλο που έχετε δώσει σε ένα άλλο παιδί, κάνοντάς τα να αισθάνονται ανταγωνιστικά προς αυτό.
Μην αφαιρείτε χρόνο από το μεγάλο παιδί
Ένα νεογέννητο μπορεί να σας απορροφά πολλές ώρες, όμως πρέπει να βρίσκετε χρόνο, έστω και μικρές στιγμές μέσα στην ημέρα, για να αφιερώνετε στο μεγάλο σας παιδί, για να είστε οι δυο σας. Φροντίστε, για παράδειγμα, να του αφιερώνετε χρόνο το βράδυ, όταν το μωρό θα κοιμάται, για να μιλάτε και να ακούτε όλα όσα έχει αν σας πει.
Η βασικότερη αιτία ανταγωνισμού ανάμεσα σε δύο αδέλφια είναι η προσοχή των γονιών. Φροντίστε, λοιπόν, να διαβεβαιώνετε το μεγάλο σας παιδί ότι δεν έχει χάσει την θέση του στην καρδιά σας και μην ξεχνάτε να το βάζετε πρώτο κατά καιρούς σε διάφορα θέματα, π.χ. κάποια στιγμή που το μωρό μπορεί να κλαίει, αντί να τρέξετε σε αυτό, πείτε «περίμενε μωράκι ένα λεπτό να δέσω τα κορδόνια του αδερφού σου!». Το μωρό δεν θα πάθει τίποτα αν κλάψει για ένα λεπτό παραπάνω και το μεγάλο σας παιδί θα δει ότι κάποιες φορές είναι η προτεραιότητά σας.
Μη φιμώνετε τους καβγάδες
Ό,τι κι αν κάνετε είναι αναπόφευκτο ότι θα έρθουν στιγμές που τα δύο αδέλφια θα τσακωθούν, ίσως και σοβαρά. Κάποιες φορές, όμως, οι τσακωμοί αυτοί είναι απαραίτητοι καθώς δίνουν ευκαιρίες στα παιδιά να «εκπαιδευτούν» σε δεξιοτεχνίες που θα τους χρειαστούν αργότερα στην ζωή τους και στις μελλοντικές τους σχέσεις.
Βοηθήστε, λοιπόν, τα παιδιά να καταλάβουν ότι είναι φυσιολογικό να εκνευρίζονται και να θυμώνουν μερικές φορές με τους ανθρώπους που αγαπούν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παύουν να νοιάζονται γι’αυτούς. Στη συνέχεια, προτείνετέ τους θετικούς τρόπους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να λύνουν τις διαφορές τους.
Ακούτε τα παράπονα – αναγνωρίζετε τις ανησυχίες
Οι παιδοψυχολόγοι τονίζουν τη σημασία του να ακούτε τα παράπονα του ενός παιδιού από το άλλο και να μην τα απορρίπτετε. Στη συνέχεια μάθετε στα παιδιά να ακούν το ένα ό,τι έχει να πει το άλλο. Συχνά θα μπείτε σε ρόλο δικαστή (π.χ. «πάντα είσαι κακός με την αδερφή σου!») και δεσμοφύλακα («θα μείνεις στο δωμάτιό σου μέχρι να αποφασίσεις να μοιραστείς το παιχνίδι σου!»). Το μυστικό, όμως, είναι να αποφύγετε αυτούς τους ρόλους και να αφήσετε στα παιδιά να λύσουν το πρόβλημα μεταξύ τους.
Αφήστε να σας μιλήσουν όταν είναι θυμωμένα, γιατί έτσι θα νιώσουν στήριξη και μειώσουν την απέχθειά τους προς το αδερφάκι τους. Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε μαζί τους. Αρκεί να τους δείξετε ότι τα ακούτε με ηρεμία και ψυχραιμία.
Διαχείριση θυμού
Το επόμενο βήμα, αφού τα ακούσετε, ειδικά όταν τα πράγματα είναι τεταμένα, είναι να βρείτε έναν τρόπο να στηρίξετε και τα δύο παιδιά. Φτάνει να θυμάστε ότι το επιθετικό παιδί είναι το δυστυχισμένο παιδί τη δεδομένη στιγμή. Όταν, λοιπόν, το μεγάλο αγόρι κλωτσάει το μικρό είναι μάλλον ο τρόπος που βρίσκει για να πει «είμαι θυμωμένος και φοβισμένος και δεν ξέρω πώς αλλιώς να σας πω πόσο έξαλλος είμαι».
Όταν τα πράγματα γίνονται βίαια, βάλτε το χέρι σας ανάμεσα στα δύο παιδιά και πείτε ότι δε μπορείτε να αφήσετε να βλάπτει το ένα το άλλο. Αφού τα χωρίσετε δώστε τους χρόνο να ηρεμήσουν και βοηθήστε τους να εκφράσουν τον θυμό τους με πιο θετικό τρόπο. Πείτε «βλέπω ότι έχετε νεύρα. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποιος ασφαλέστερος τρόπος να εκφράσετε τα συναισθήματά σας, ώστε να καταλάβει ο ένας πώς νιώθει ο άλλος».
Από τη σύγκρουση στη συμφιλίωση
Μια καλή αρχή για να τα βοηθήσετε «να τα βρουν» είναι να τους μάθετε να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους ή τις ευχές τους. Στη συνέχεια μπορείτε να τα οδηγήσετε προς μία ειρηνική λύση («Είστε θυμωμένοι γιατί θέλετε και οι δύο να παίξετε με το πυροσβεστικό αυτοκινητάκι. Γιατί δεν φαντάζεστε ότι υπάρχει μία πυρκαγιά που πρέπει να συνεργαστείτε για να σβήσετε; ‘Η γιατί δεν βάζετε χρόνο για να μοιραστείτε με τη σειρά το παιχνίδι;»).
Να θυμάστε: Τα αδέρφια μένουν για πάντα
Όταν τα παιδιά σας τσακώνονται (και θα τσακώνονται) είναι σημαντικό να θυμάστε (και να τους θυμίζετε) πως μία οικογένεια υπάρχει για πάντα και με τα χρόνια χτίζει αδιάσειστους δεσμούς που απαιτούν φροντίδα μεταξύ των μελών. Θυμίστε τους πως τα αδέρφια θα έχουν πάντα ο ένας τον άλλον, πως όσους φίλους κι αν κάνουν ή κι αν χάσουν, τα αδέλφια τους θα είναι πάντα εκεί. Ένα πράγμα που δε μπορεί ποτέ κανείς να πάρει από τα παιδιά είναι η κοινή τους ιστορία, τα χρόνια τους με την οικογένειά τους στο ίδιο σπίτι. Αυτό και μόνο είναι αρκετά ισχυρός και παντοτινός δεσμός.
Επτά σωτήριες απαντήσεις στα αδελφικά παράπονα:
Παιδί: Γιατί κάνεις κι άλλο μωρό; Δεν θέλω κανέναν άλλον εδώ!
Αντί για: Θα το αγαπήσεις το μωράκι, θα δεις!
Πείτε: Έτσι νιώθεις; Πες μου τι άλλο σκέφτεσαι. Μετά θα σου πω και εγώ ότι πάντα θα είσαι το καλύτερο, πιο αγαπημένο μου πρωτότοκο… για πάντα!
Παιδί: Ποιον αγαπάς περισσότερο;
Αντί για: Σας αγαπώ εξίσου.
Πείτε: Αυτή είναι πολύ δύσκολη ερώτηση γιατί κάθε παιδί μου είναι τόσο ξεχωριστό. Αγαπώ τον κάθε έναν σας ξεχωριστά γι’αυτό που είστε.
Παιδί: Αααα…. Ουουουουουου… Μαμά!
Αντί για: Σταμάτα να κάνεις σα μωρό! Είσαι μεγάλο παιδί πια!
Πείτε: Θέλεις να παίξουμε το μωράκι; Έλα, κάτσε στα πόδια μου να σε κάνω ντέι-ντέι.
Παιδί: Πάντα την προσέχεις περισσότερο από εμένα.
Αντί για: Αυτό δεν είναι αλήθεια! Πάντα έχεις την προσοχή μου!
Πείτε: Θέλεις να περνάμε περισσότερο χρόνο μαζί, το ξέρω. Και εγώ το θέλω. Θέλεις να κλείσουμε ένα ραντεβού μόνο οι δυο μας;
Παιδί: Γιατί πάντα παίρνεις το μέρος της;
Αντί για: Δεν παίρνω πάντα το μέρος της! Όμως κι εσύ γιατί της κάνεις τον νταή;
Πείτε: Αυτή την εντύπωση έχεις; Δώσε μου να καταλάβω καλύτερα πώς νιώθεις για να σας φέρομαι πιο δίκαια.
Παιδί: Μισώ την αδερφή μου!
Αντί για: Όχι! Την αγαπάς την αδερφή σου!
Πείτε: Μάλλον η αδερφή σου έκανε ή είπε κάτι που σε έκανε έξαλλο…
Παιδί: Μακάρι αυτό το μωρό να μην είχε γεννηθεί ποτέ.
Αντί για: Πώς μπορείς να λες κάτι τόσο κακό για το αδερφάκι σου;
Πείτε: Μερικές φορές τον συμπαθείς, αλλά αυτή τη στιγμή δεν τον θες εδώ καθόλου. Ξέρω ότι τα μωρά μπορεί να είναι μπελάς. Όμως όταν μεγαλώσει λίγο και παίζετε μαζί, θα δεις πώς θα σου αρέσει!
